Legendarische partijen

Op maandag 9 november 2015 werd geschiedenis geschreven. Voor het eerst werden er wedstrijden (twee om precies te zijn) in de nieuw opgerichte eerste divisie voor RSB-viertallen gespeeld. Wij – Erasmus V1 – speelden thuis tegen Fianchetto V1.

De door de RSB gebezigde toevoeging V1 oogt zeer vreemd en staat voor viertal eerste team, maar ik moest denken aan de V1, te weten Vergeltungswaffe 1, zijnde het eerste onbemande straalvliegtuig ter wereld, zoals gebruikt door de Duitsers in WO II, doch dat terzijde.

Ik denk dat de meerderheid terecht denkt dat V voor een vijf staat en misschien zijn er mensen die in V1 een zes zien. M.a.w. geen enkel raakvlak met een vier. De toevoeging kan je ook weglaten of het volgende noteren IV-Erasmus 1 – IV-Fianchetto 1. Wellicht komen de verantwoordelijken voor de benaming – al dan niet door dit stukje – tot inkeer.

Terug naar onze ‘oorlog’ op de borden, waarvan Pablo Picasso vast een schitterend bataillestuk had kunnen maken.

Onze V1’s hadden een grotere actieradius, maar zou dat worden vertaald in een beter resultaat? Ik stel u de hoofdrolspelers in alfabetische volgorde voor. Van Fianchetto zijn dat Cenk Ergen, Rene Mersch, Ben Riksen, en Jan Weitering en van Erasmus zijn dat Henk de Kleijnen (erelid), Jaap van Meerkerk, Wim Posthumus en ondergetekende.

In deze divisie is vooralsnog degradatie onmogelijk, zo ook promotie. Dit zorgde wellicht voor het ontbreken van enige druk en een onbevangen instelling, wat resulteerde in vier historische partijen. De zetten werden door een groot deel van de aanwezigen driftig meegeschreven. De interne competitie werd hierdoor volledig ontwricht; vier partijen eindigden spontaan in remise om de vier bondswedstrijden te kunnen volgen en bovendien werden drie partijen verloren op tijd, doordat men volledig in de greep werd gehouden door de fabelachtige partijen. Gelaten werden de nederlagen geaccepteerd. Ergo, consternatie ten top.

Daarenboven zijn er wellicht wereldrecords gevestigd. De partijen zijn doorgegeven aan de redactie van het Guinness Book of World Records. Wordt vervolgd.

De legendarische partij Adolf Anderssen en Lionel Kieseritzky in 1851 is in mijn ogen overtroefd. Het enige nadeel is dat onze ratingpunten minder zijn. Maar de schaakprogramma’s Fritz, Stockfish, Komodo en Rybka hebben de partijen geanalyseerd en hebben geen fouten gevonden. Kortom, superlatieven schieten te kort! Voor wie het niet gelooft; u was er niet bij.

Welnu, bord 1. Haha, dat was een geweldige partij en beide spelers balanceerde constant op de rand van de afgrond en waren niet vies van offers. Op zet 14 offerde zwart tot ieders verbijstering een volle toren. Na ruim een half uur denken werd het offer aangenomen en naar mate de partij vorderde had iedereen al het punt voor zwart geteld. Kortom, was het aannemen van het offer wel goed? Maar plotsklaps offerde wit op verbluffende wijze op zet 32 zijn dame. Jawel, zijn dame; u leest het goed. Na drie minuten werd het aangenomen.

Wit leek de partij naar zich toe te trekken, totdat zwart pardoes op zet 52 een toren offerde voor een pion. Nu was iedereen er weer van overtuigd dat zwart ging winnen, totdat wit op zet 74 en zet 75 respectievelijk een paard en een loper offerde, waarna iedereen in buitengewone verwarring verkeerde en de meningen dan ook verdeeld waren. De laatste offers waren zeer briljant gevonden en de enige manier om de partij levend te houden en op zet 109 werd de vrede getekend.

Bord 2. Kan het gekker dan bord 1? Na 83 zetten was er nog geen stuk geslagen, wat misschien ook record is. Dat moet nog worden gecheckt. Iedere speler had tot dan toe nog geen 40 minuten verbruikt. Wat volgens mij zeker een wereldrecord is, is het feit dat zwart op zet 71 rokeerde. De als laatste geregistreerde rokade in een partij was die tussen Bobotsor vs. Irkovin 1966 op zet 46, althans naar mijn weten.

Kennelijk geïnspireerd door de borden naast hen sloeg ineens de vlam in de pan doordat zwart fabelachtig als een donderslag bij heldere hemel een vol paard offerde, wat vier zetten later werd beantwoord door een werkelijk schitterend torenoffer. Met open mond werd het spektakel gadegeslagen door de aanwezigen. Ook hier lieten beide spelers zich dus niet onbetuigd. Toen de rook was opgetrokken was de stelling erg onduidelijk. En op een gegeven moment, ja je kon er bijna op wachten, hoppa weer een offer, sterker nog: twee offers, te weten twee pionnen en de werkelijke grandioze aanval was dankzij de fraaie en innovatieve weerstand maar net te stuiten.

Bord 3. Maar óóh wat hier gebeurde tartte ogenschijnlijk alle logica. Doldriest werd er door de beide spelers aangevallen vanaf zet 11. Mmm vanaf 11; gekkenwerk? Beslist niet. Wit viel fenomenaal va-banque aan op de koningsvleugel, terwijl zwart op de andere kant hetzelfde deed op een machtige wijze. Met stijgende verbazing werd het compleet negeren van de aanval en het doorzetten van de eigen aanval door de toeschouwers met ingehouden adem gadegeslagen.

Een waanzinnige stelling ontstond. Beide spelers hadden drie pionnen weten te promoveren tot dames. Superbe! De stelling met ieder onder andere vier dames (ook een wereldrecord?) zorgde voor veel opschudding. Er werd door de toeschouwers dan ook hevig gespeculeerd en zelfs met geld gegokt omtrent het verdere verloop van de wedstrijd. Na een aantal schaakjes en een totale onoverzichtelijke ruil van onder andere alle dames kwam er een winnaar uit de bus door de oppositie keurig te benutten in een ver gevorderd eindspel. Eigenlijk verdienden beide spelers een vol punt.

Bord 4 dan nog. Eindelijk een normale partij? Integendeel. Indrukwekkend werd er beurtelings subtiel en onnavolgbaar de aanval gekozen op een werkelijk fabelachtige wijze. De ene aanval was nog oogstrelende en geraffineerder dan de andere, maar steeds werd door briljant verdedigen de aanval magnifiek gesmoord. Een geweldig schouwspel voor de echte schaakliefhebber. Bijzonder was dat de stelling op een gegeven moment zeven keer werd herhaald. Zou dat ook een (wereld)record zijn?

“Remise!” hoor ik u zeggen. Niet echt, want remise claimen mag, maar hoeft niet. En wat te denken van het volgende. Er vonden vier, ja echt waar, vier minorpromoties plaats. Eén keer werd er een pion gepromoveerd tot een loper en drie keer werd een pion gepromoveerd tot een paard à la Troitzky. Adembenemend! Ben overigens benieuwd wat Freud over het laatste had gezegd, maar dat geheel terzijde.

Ook deze partij duurde erg lang, te weten 183 zetten. Werkelijk een uitmuntende partij. Geen wereldrecord, maar wellicht een club-, RSB-, of Nederlands record o.i.d. Ook deze partij kende uiteindelijk een winnaar, maar waar nu precies de fout zat is niet duidelijk geworden. Ook hier verdienden beide spelers een vol punt.

De langste officiële schaakpartij is die tussen Ivan Nikolic – Goran Arsovic, gespeeld in Belgrado in 1989. Die partij nam maar liefst 269 zetten in beslag en eindigde in een remise. De partij duurde 20 uren en 15 minuten. Ik verwijs u naar The Longest Possible Chess Game.

Overigens duurt het langste potje schaak dat theoretisch mogelijk is 5.949 zetten, althans dat wordt beweerd. Ik verwijs u naar voornoemde link.

Nu ik toch bezig ben met curieuze feiten het volgende. Het langste officiële mat wat tot nu toe is gevonden is een mat in 545 in een eindspel van koning, dame en paard tegen koning, toren, loper en paard. Op zet 514 wordt voor het eerst geslagen, maar ook hierbij geldt dat er remise kan worden geclaimd, dus het hoeft niet. De schaakregel inzake de vijftigzettenregel moet dus nodig worden aangepast. Inzake het langste mat verwijs ik u naar langste mat Longest Mate (official) – Mate in 545.

Maar ook dit kan gekker. Zo is er ook een mat in 549 (mate in 549). Ik verwijs u naar Longest 7-Man Checkmates.

De uitslag en de onderlinge uitslagen van IVtal-Erasmus 1 – IVtal-Fianchetto 1? Who cares? Het schaken heeft het gewonnen van de uitslagen. De matadors verlieten, duidelijk zichtbaar vermoeid, de speelzaal en lieten de toeschouwers vol ongeloof en verbijsterd achter.

Tjonge, dit was geen wedstrijd, maar een ware masterclass van de buitencategorie, zulks van alle spelers! Er werd in elkanders wang geknepen om zich ervan te overtuigen dat men niet aan het dromen was. Nog uren werd er geanalyseerd. De baropbrengst leverde dan ook een grandioos record op.

“Nou, nou gaat het wel goed met je, want ik kan herken niets in het vorenstaande?” hoor ik u denken. Oké, ik moet toegeven het is wellicht wat overdreven, maar ik heb het geschreven à la Theo Koomen. Wie niet weet wie hij was het volgende. Hij leefde van 20 mei 1929 tot 5 april 1984 en was met name bekend als verslaggever van de NOS-radio en kenmerkte zich door de luisteraar (dus voor de mensen die er niet bij waren) een sensationele dan wel een nog toverachtige wedstrijd voor te schotelen dan het geval was en kleurde de werkelijkheid dan ook – eufemistisch uitgedrukt – ietwat anders in. Vandaar dit bombastisch stukje.

Daarenboven vroeg menigeen zich tijdens en na de wedstrijd zich af wat voor wedstrijd er gaande was. Dus een beetje promoten kan geen kwaad. Voortaan komt er een realistisch verslag.

Voor de uitslagen en de stand verwijs ik u naar Competitie viertallen RSB 1e divisie.

Ruud Dröge