Door Wim Posthumus

Het jaarlijkse schaaktoernooi, een betere naam vind ik schaakfestival, wordt al sinds 1938 in de IJmond gehouden.

Eerst vele jaren in Beverwijk, de laatste jaren sinds 1968 in Wijk aan Zee. Sporthal De Moriaan wordt ingericht als schaakwalhalla.

De muren in de gangen zijn versierd met de portretten van vele grote schakers die de hoofdgroep eens wonnen. Er is ruimte voor 700 schakers in De Moriaan en totaal doen er gedurende de 2 weken dat het toernooi duurt meer dan 1.600 schakers in allerlei groepen, van beginners, liefhebbers tot aan grootmeesters inclusief de wereldkampioen mee. De partijen uit de grootmeestergroep en de groep van uitdagers worden becommentarieerd door vooraanstaande Nederlandse grootmeesters en trekken ook vele tientallen schaakenthousiastelingen.

Dit jaar was de sporthal versierd met uitspraken van grote schaakmeesters en met gigantische luchtfoto’s van de IJmond met natuurlijk de ovens waar het toernooi oorspronkelijk haar naam aan ontleent. Op de pieren van IJmuiden zijn reusachtige torens ingetekend. En de torens speelden een cruciale rol in onze partijen. In een van mijn partijen gaf ik zelfs een toren cadeau, omdat ik een paardvork overzag.

Tijdens de zomerweken organiseerde het bestuur bij schaakvereniging Erasmus thema-avonden over toreneindspelen. We spraken af toreneindspelen te verzamelen die later wij op het bord kregen. Tot nu toe kreeg ik in de interne competitie maar 1 toreneindspel op het bord, maar dat was al beslist door de ongelijke materiaalverhouding.

Eindspelen zijn daarom zo belangrijk, omdat dan de hele en halve punten worden verdeeld. Het is ook waar dat je middenspeltechniek erop vooruit gaat als je een basiskennis van eindspelen hebt, zodat je weet dat bepaalde afwikkelingen winst, remise of verlies betekenen.

Tijdens het Tata schaaktoernooi, zoals het festival tegenwoordig heet, kreeg ik 2 toreneindspelen op het bord. Had ik ze beter behandeld, dan waren 2 enen mijn loon geweest, in plaats van de 2 halfjes die ik nu, in het tweede geval zelfs met pijn en moeite, scoorde.

Wim Brouwer – Wim Posthumus Tata 2016 Tienkamp 4K Stelling (rechts) na 38. Ld2-c1

Met zwart was het mij gelukt de tegenstander met een zogenaamde ‘slechte’ loper op te zadelen. Slecht omdat de loper op dezelfde kleur staat als de pionnen. Zwart staat daarom beter, maar dit alleen is niet genoeg voor de winst. Frits beveelt 38. …, a7-a6 aan wat ik ook speelde en waardeert de stelling met -0,92.

Veertien zetten later staat de volgende stelling op het bord:

Wim Brouwer – Wim Posthumus Tata 2016 Tienkamp 4K Stelling (links) na 52. Kg6-h5

Zwart heeft de witte koning afgesneden en kan de witte pion veroveren. Tijdens de partij dacht ik daarom winstkansen te hebben. Analyse achteraf kon echter geen winst aantonen en Fritz hielp mij thuis wreed uit de droom: Remise in alle varianten.

Zonder de pion op e4 is het inderdaad gewonnen voor zwart, maar zwart kan de pion niet veroveren zonder de witte koning dichterbij te laten komen.

In de partij volgde nog 52. …, Ke7-d6 53. Kh5-h4, Tg3-g1 54. Kh4-h3, Kd6-d5 55. Kh3-h2, Tg1-g4 (overziet dat pion d4 nu niet met de koning kan worden genomen na 56. Ta4-a5†, Kd5xd4 wegens 57. Ta5-a4† en zwart verliest de toren en de partij! Maar ook na 55. …, Tg1-d1 is het toreneindspel remise. Het pionneneindspel echter NIET.) 56. Ta4-a5†, Kd5-d6 57. Ta5-a6†, Kd7-e7 58. Ta6-a7†, Ke7-f6 59. Ta7-d7, Tg4-g5 60. Kh2-h3, Tg5-g1 61. Kh3-h2, Tg1-g5, 62. Kh2-h3, Tg5-g1 63. Kh3-h2 en remise overeengekomen.

Maar de volgende ronde ging van kwaad tot erger na een geforceerde afwikkeling in tijdnood. De tijdcontrole was na 2 uur spelen per partij en 40 zetten.

Wim Posthumus – Ruud Niewenhuis Tata 2016 Tienkamp 4K Stelling (rechts) na 44. …, Th3xh4

Op deze stelling had ik aangestuurd in de veronderstelling dat de verbonden vrijpionnen op de b- en c-lijn mij de winst zouden brengen.

Nu moet wit kiezen tussen 3 alternatieven.

1. Met de koning naar de h-lijn gaan om de pion tegen te houden met de koning;

2. met de koning in het midden blijven om de e –pion te blijven dekken of

3. met de koning naar de damevleugel gaan om de vrijpionnen in hun opmars te ondersteunen.

Opties 3 is het meest kansrijk optie 2 het minst maar ik kon niet direct kiezen en verloor minsten 1 tempo. Frits waardeert de stelling met een klein plusje voor wit; ongeveer 0,10. Er volgde: 45. Ke2-f3, Th4-h3† 46. Kf3-f2, Th3-c3 47. Kf2-e2, h5-h4 48. Ke2-d2, Tc3-g3 Nu is goede raad duur, de h-pion dreigt eerder door te lopen. Ook Kf7-g7 dreigt en belet dan ingrijpen van de witte toren. 49. Tb6-h6, Tg3xb3 50. Th6xh4, Kf7-e6 51. Th4-h6†, Ke6-d7 en weer was de stelling in een remisestelling verzand. Ik vatte het foute plan op de c-pion van achter te steunen; 52. Th6-h1, Ke7-d6 53. Th1-c1, Kd6-c5 54. Tc1-c3, Tb3-b2†.

Na 70 zetten was de volgende stelling bereikt:

Wim Posthumus – Ruud Niewenhuis Tata 2016 Tienkamp 4K Stelling (links) na 70. …, Tb3-b2†

Een theoretische remisestelling, maar zwart probeerde het nog tot de 95ste zet. Gelukkig voor mij kreeg je nu per zet 10 seconden extra, zodat je moeilijk meer door tijdsoverschrijding kunt verkiezen. Zo had ik na 5 ronden 2 remises en 3 verloren partijen. Gelukkig wist ik de laatste 3 te winnen, zodat mijn score op 50% uitkwam. Veel rating punten armer, maar veel ervaring rijker. Het was een zeer geslaagd toernooi.

Kijk hier tot slot voor een leuke fotocollage uit Wijk aan Zee.