Episch (verslag van een) overwinning

De geest van Sinterklaas waarde nog wat rond toen ik de volgende zin bedacht: op donderdag 10 januari mochten mijn helden van de 64 velden hun kracht weer eens doen gelden.

Dit keer in het wijkgebouw van het Tuindorp in Schiedam, het thuishonk van onze tegenstander: Fianchetto. Ik had mijzelf dit keer gepromoveerd tot non-playing captain. Captains verlaten nooit een zinkend schip, dat is misschien niet handig, maar ons schip is meer een luxe cruiser waar je met plezier op blijft zitten. Ik ging dus lekker mee naar Schiedam.

Op papier zou het niet al te moeilijk moeten worden, maar toevallig had ik die week mijn laatste toto-geld verloren, toen PSG zich voor de Franse beker in eigen huis liet uitschakelen door Guingamp. Daarnaast ben ik naast schaker ook fanatiek Feyenoord supporter. Vertel mij dus niets over: ‘op papier…’

Hoe mijn team het eraf bracht, laat ik ze graag zelf vertellen. Daarom heeft u even moeten wachten op dit verslag. Dankzij met name Anton kan wachten soms best de moeite waard zijn.

Aan bord 1 speelde Murdoch Mac Lean een prima partij. Hij stond na 17 zetten een gezonde pion voor en kon op veel manieren winnend voortzetten. Zijn tegenstander greep (naar eigen zeggen) zijn enige kans. Dit deed hij wel goed! In plaats dat Murdoch eens rustig naar de lastige stelling keek speelde hij zoals wel vaker à tempo, met desastreuze afloop.

Bord 2 werd bezet door Jaap van Meerkerk. Zijn commentaar had hij voorzien van AIVD-puzzel achtige diagrammen, die ook bij Lord of the Rings nog ooit zijn opgedoken (The Return of the King, blz. 64, het moment waarop Pippin de ring om de poot van de duif schuift). Tolkien zou er trots op geweest zijn. De maestro zelf aan het woord (Jaap dus, niet J.R.R.):

1. d4 Pf6 2. Pf3 g6 3. c4 Lg7 4. Pc3 d5 5. e3 0-0 6. Le2 dxc4 7. Lxc4 c5 8. 0-0 cxd4 9. Pxd4 a6 10. a4 Dc7 11. Le2? (aangewezen zet is 11. De2) 11. ..-e5 12. Pf3 Td8 13. Db3 Le6 14. Dc2 Pc6 15. Pa2?-+ Ik keek naar Tc8 natuurlijk en ook naar De7 om te ontpennen, maar speel: 15. ..-Lf5 16. Dc4 Tac8 17. Dh4-+ dit moet zwart kunnen winnen; in een rapidpartij had ik natuurlijk direct Pa5 gespeeld 🙁 Ik sta nu zo prima dat ik diverse plannen ging bedenken en veel tijd gebruikte.

Ik koos voor het plan de dame in te sluiten en later met een paardje op veld d3. 17. ..-e4 18. Pd4 De5? 19. Ld2 Pxd4 20. exd4 Dxd4 21. Lc3 Db6 22. a5 De6 23. Pb4 Ik speelde De6 (i.p.v. Dd6) o.a. om de opstoot e3 door te zetten. WAS PRIMA GEWEEST. Maar helaas. 23. ..-Td6 (ik keek ook naar 23. ..-Pg4 24. Lxg4 Lxg4-+; 23. ..-e3 Ik zag bijvoorbeeld deze variant! Dit is winnend 24. fxe3 Dxe3+ 25. Df2 Dxf2+ 26. Txf2 Pe4 en als je een plus 4 stelling niet weet te winnen kun je beter stoppen) 24. f3 exf3 25. Lxf3 Tc4 goed gezien 26. De1 nu gaat de tijd meespelen en ik kies voor het laffe ruilen der dames i.p.v. het geplande Pe4! Ook Dc8 was beter dan de tekstzet 26. ..-Dxe1 27. Tfxe1 Maar geen nood, zwart staat nog steeds heel goed met plus 2

27. ..-Pe4 goed gezien 28. Lxg7 Kxg7 29. Pa2 Pc5 niet de beste. Pd2 is beter, maar ik wilde b7 dekken en tegelijk Pb3 dreigen 30. Pc3 Pb3 31. Ta3 Pc5? (31. ..-Pd4! 32. Tf1 Td7-+) 32. Te7 Td7 33. Te1 Pe6 (33. ..-Td2 34. Te7 Tc2 35. h3 Le6 36. Kh2 (36. Lxb7 Pxb7 37. Txb7 Td4 ik had behalve Le6 deze variant in mijn hoofdje snel gezien, maar niet precies doorgerekend. Na een geweigerd remiseaanbod en weinig tijd…) 36. ..-Txb2) 34. Pd5 Td6? (waarom dan niet 34. ..-Tc2 stomkop) 35. Pe3 Tb4 36. Pxf5+ gxf5 37. b3 Pd4 38. Ld1 Te6 39. Kf2 Txe1 40. Kxe1 f4 41. Kd2 Pe6 42. Kc3 Td4= 43. Lf3 Td7 44. b4 Kf6 45. Ta2 Tc7+ 46. Kd3 Pg5 47. Tc2 Txc2 48. Kxc2 Pxf3 49. gxf3 Diagram (Jan: hahaha, gewoon zelf op een bord zetten lezers!)

Tijdnood, alhoewel, 4 minuten. Maar voor mij betekent dat best wel druk, geen nood. Ik moet hier even tellen. Overigens, dat deed ik. Ik telde voor wit en zwart 10 zetten naar promotie… 49. ..-Ke5? maar nu is het remise volgens Fritz. (49. ..-Kg5 dit is winnend. Maar die weg is lastig. Wat ik in tijdnood niet zo snel zag was dat ik de c-pion kan laten promoveren met… schaak! Daar keek ik wel naar, maar dan met de a-pion en dan promoveer je niet met schaak. Maar het loopt toch weer anders, na Fritz het te laten uitspelen. 50. Kb3 Kh4 51. Kc4 Kh3 52. Kc5 Kg2! Maar alleen deze weg leidt naar winst. Had ik nooit gezien denk ik! (52. ..-Kxh2? zo had ik het in mijn hoofdje 53. Kb6 Kg3 54. Kxb7 h5 55. Kxa6 h4 56. b5 h3 57. b6 h2 58. b7 h1D 59. b8D niet echt duidelijk) 53. Kb6 Kxf3 54. Kxb7 Ke3 55. b5 axb5 (55. ..-f3? 56. bxa6=) 56. a6 f3 57. a7 f2 58. a8D f1D Aha, allebei een dame… Dat wordt nog bikkelen. Niet voor Fritz, die geeft plus 3 voor zwart.) ½–½

Bord 3 (Anton) slaan we even over, meteen door naar:

Pim Kleinjan op bord 4. Pim speelde remise, maar wel een leuke. Hij had een stuk geofferd voor een hevige koningsaanval. Zijn tegenstander kon nog net in een hoekje kruipen, maar inmiddels had Pim een pion op de zevende rij. In een vlaag van verstandsverbijstering (Jan: voor de duidelijkheid: dit is geen medische analyse, maar een autobiografisch waardeoordeel van de hoofdrolspeler zelf…) gaf hij die zo maar weg. Pim moest ook nog eens de zware stukken ruilen zodat een pionneneindspel overbleef met voor zijn tegenstander een paard meer tegen wat pionnen dat Pim nog probeerde te winnen, maar toch remise was.

Aan bord 5 speelde Lucian Mihailescu een partij waarvoor hij geen goed woord over had. Niet mondeling en niet schriftelijk. Digitaal zal ik dan maar melden, dat Lucian remise speelde en daar niet helemaal ontevreden over zou moeten zijn.

Jammer genoeg stuurde de andere Jan (Hoek van Dijke) ook niets over zijn leuke partij aan bord 6. Door een mooie overwinning met de zwarte stukken is hij nu onze topscorer.

Hans Brobbel was op bord 7 ook in vorm. Zijn commentaar op het slot van de partij: “Ik heb net een paard geofferd voor een doorslaggevende aanval.

Ik moest kiezen tussen 23. exf7+ of Txf7. In beide gevallen MOET zwart offeren op g2. De winnende zet is 23. exf7+ Ik speelde helaas 23. Txf7? Met Lxg2+ kon zwart misschien remise afdwingen. Maar zwart speelde 23. ..-Dc5 om de toren op f8 twee keer te dekken. Hij overzag de matdreiging. De partij ging als volgt verder: 24. Txf8 Lxf8 25.Dd7 mat.

Aan bord 8 sloeg Gerard Kastelein genadeloos toe. Even genadeloos als hij was met zijn teamcaptain, die nu nog zit te wachten op een mooi verslag. Enfin, gelukkig hebben we Anton nog…

Op Anton van Berkel moet je altijd wachten. Als hij meerijdt en als hij een verslag belooft. Gelukkig nooit tevergeefs. Zijn verslag helpt u door de week heen. Daar komt ‘ie: bord 3!

“Met wit tegen Youry Verlinde, op een steenworp afstand – mededeling: niet te letterlijk nemen, dat heeft al eens geleid tot een beschadigd autodak en een zonnebadende kikker met een hersenschudding – van het gebouw aan het Hargplein waar ik mijn damdagen in de nationale competitie slijt. Met wit gaat de schaakopening nooit zo goed, maar laten we proberen – ook ter geruststelling van de rest van mijn teamgenoten – er deze keer wel een fatsoenlijke opening uit tevoorschijn te toveren.

Even mijn gedachten tijdens de openingsfase: 1. d4 – kan toch niet mis zijn? – 1. ..-Pf6 (lekker origineel, er bestaan toch ook andere zetten?), c4 c5 (heh, doe nou even niet zo moeilijk), 3. d5 (dat is nog theorie), 3. ..-b5 (? Wat zei ik je nou denkbeeldig, beste tegenstander “Niet moeilijk doen!” … Wat is dit nu weer? … O ja, dat gedoe met die reka uit Rusland … Ik heb die theorie zelfs doorgenomen na mijn laatste partij waarin dit voorkwam, maar dat is al weer 2 maanden geleden.

Herinner de herinner: slaan, a6 en dan weer slaan … Nee, niet doen, dan krijg ik dat nog weken, zo niet langer, te horen van Murdoch … Wat zei Murdoch daar ook al weer over? Slaan, a6 en b6! Geen idee waarom, ook niet na bestudering van de theorie. Je verliest allerlei tempi. Waar ik niet achter sta kan ik maar beter niet doen, a4 i.p.v. slaan, dat was het tegengambiet, daar was ik tijdens de bestudering van de theorie wel enthousiast over. Zwart deed dan b5 of bxc4, daarna moest Pd2. O nee, dan gaat d5 eraf. Eerst d5 dekken met e4 … kan niet, e4 gaat er dan af. Eerst Pc3 dan? Nee, want paardje moest naar d2 om c4 te slaan. Tja, dan maar geen tegengambiet. 4. Pd2 als reactie, ja!, dat is goed. Knap opgelost Anton, blijf er vertrouwen in hebben. 4. ..-bxc4, dus toch zoals verwacht. Had ik het maar mooi goed berekend en herinnerd: 5. Pxc4 en d5 staat dan gedekt door de dame en Db6 of Da5 kan ook niet. Zwart speelde 5. ..-Lb7. Valt nog een keer de pion op d5 aan. Even dekken. Ehhh, gaat niet, althans niet met e4. Pe3 dekt wel, maar ik kan me niet voorstellen dat dat de bedoeling is, ik blokkeer mijn eigen e2. O, ik snap het al: ik moest in de opening Pd2 doen opdat ik eerst e4 kon doen (gedekt door mijn viervoeter) en later Pc4 of Lc4. Maar wat dan nu te spelen? d6? Dat slaat nergens, maar wat anders? 6. d6 dan maar. Samengevat: na 6 zetten staat er al weer een compleet mislukte witte opening op het bord door toedoen van mijn zet 5. Mag ik weer de hele partij proberen het nadeel weg te werken. Het is mijn sport gewoon niet.

Kunnen de lezers het nog volgen? O, die zijn nog bezig met reka? Dan zal ik dat eerst uitleggen. Reka is een Russisch woord dat in de te vertalen tekst stond op het examen voortgezet Russisch op de universiteit. “Wat kijk je moeilijk?”, vraagt de docent Russisch aan een van kandidaten van ons kleine klasje. “Ik weet niet wat reka betekent?”, zegt deze. “Tja, ik mag dat als examinator natuurlijk niet voorzeggen … maar ik kan je wel vertellen dat het iets is waar heel veel water doorheen stroomt.” “O ja, het is een rivier”, hoor ik een volgende persoon verrukt opmerken. We schakelen nu live terug naar de verslaglegging van mijn partij.

Langdradig stuk? Je hebt er zelf om gevraagd, beste teamleider, volgende keer maar weer zelf typen, okee? Door de kenners reeds herkend, de opening heet Wolga-gambiet, naar de Russische rivier de Wolga. Nadat mijn pionnetje op d6 eenzaam in de voorhoede stond, af en toe angstig om zich heen kijkend naar enige backup, werden alle zeilen bijgezet om deze onverwachte storm te overwinnen. Vanuit de Perenlaan midden op de woelige baren van de zee, zullen we maar zeggen. Alles kwam over links (door de ogen van de fans van zwart bekeken: over rechts) met zwart aanstormen: loper met fianchetto – als club met zo’n naam ben je daartoe verplicht – het enige stuk aan de andere kant die zich echter ook richtte op mijn linkerkant, de andere loper met tevens fianchetto-ideeën die dreigend kwam opzetten via de centrum (en volgens zwart was dat nog maar zijn zwakste stuk), dame op open b-lijn (later a-lijn), toren op open b-lijn, paard, nog een paard … help! Het gaat niet goed zo.

Heeft er iemand al een hulppaard of pionnetje geslagen dat ik extra kan opzetten? Kalm blijven (slogan van de Nederlandse hartstichting die me ineens te binnen schiet tijdens het vertellen: “Blijf kalm. Rust kan u redden. Nederlandse Hartstichting.”). Eerst maar een eigen fianchetto – bij analyse bleek dat ik aan de andere kant had moeten fianchetteren – rokade, schijnoffer van mijn d-pion (tegenstander zag het bijtijds), lopertje ruilen … het bracht wat verlichting, maar de stand bleef een tranendal. Vijandig paard springt midden tussen mijn witte troepen op c2 binnen, haver aangeboden, paard bleek niet omkoopbaar, de ene toren had ik al opzij gezet, nu de andere nog weg zetten. Dan springt het paard om de toren weer aan te vallen, dan toren naar voren om zichzelf te redden en schaak tegen te gaan, ander paard slaat pion, ik pak paard met toren, schaak, dame weg. Tegenvaller, misschien maar wat anders proberen. Zwarte dame aanvallen met pion (de brutaliteit), toren pakt pion, ik pak paard (joepie), aftrekschaak met toren, witte dame ook weer weg (zo blijven we aan de gang, weer niet goed). He, de toren hoeft niet weg, ik kan het paard ook pennen met mijn dame. Dat bleek een sterke zet.

Zwarte dame 1 naar voren, ik val met paard dame aan, zwart moet weer terug. Dan kan ik met pion dame aanvallen, zijn paard sneuvelt maar de mijne ook. Krijgen we last mee met de Dierenbescherming. Paard kan weer terug, zwarte dame gaat ook weer terug, repeterende stand, remise. Maar dat paard kan toch ook aan de andere kant de dame aanvallen? Dan win ik het zwarte paard, het witte blijft in leven (Dierenbescherming al iets blijer maar mort nog steeds). Ik mijn paard dus terug zetten, zwart zet de dame ook terug en biedt remise aan. “Ik wil het nog even via de andere kant proberen”, riposteerde (schermterm: de aanval overnemen) ik. Dame weg, nederige maar dappere pion valt statige dame aan, dame doet aangifte bij politie, politie neemt haar niet serieus, waarna zwart de dame opzij kan zetten met paardverlies. Vanwege de ontvangen dreigbrief van de Dierenbescherming besloot zwart zijn paard te redden door een pion te pakken, pion pakt dame, zwart paard pakt mijn toren. Vervolgens kwam er een koerier langs met een brief aangaande het vernielen van Werelderfgoed op de Unescolijst door een zeker zwart paard. Door zoveel tegenslag brak het zwarte verzet snel. Het witte loperpaar werd actief, torens werden aangevallen, zwart gaf op. De pion op d6 sprong triomfantelijk op: hij had het avontuur overleefd.”

Anton is nog altijd bezig met het verzorgen van de blaren op zijn beide typevingers, ik neem het graag weer van je over Anton! Erg leerzaam om even in het brein van een schakende dammer te kunnen meekijken…

Tot slot de samenvatting van alles hiervoor: we wonnen met 5½–2½. Gezien de gewonnen stellingen die niet gewonnen werden misschien wat teleurstellend, maar het kan niet altijd perfect zijn. Hoofddoel was winnen en dat is gelukt.

Onze volgende wedstrijd zou weleens beslissend kunnen worden, op 11 februari spelen we thuis tegen WSV. Ik overweeg een trainingskamp.

Kijk hier voor  alle uitslagen en de stand van het derde team in de RSB-competitie.

Jan Smit