Over hakpotjes, een gekke sterke paardzet en een pion met schuifelwerk gepikt

Geen gespannen sfeer, want de speelzaal ademde een goede hoop op spoedige betekenisvolle versoepelingen.

Ondanks het Europees voetbalkampioenschap, sterker, ondanks de wedstrijd van Oranje, betraden maar liefst 19 Erasmianen de ruime speelzaal van Huis van de Wijk Arcadia.

Genoemde wedstrijd was even na 19.45 uur afgelopen. Dientengevolge kwamen honderdentienmorgenaren als Peter van Weeda tot Straten in galop en met de tong op de schoenen de zaal ingerend. Ik houd niet zo van mensen die anderen bijnamen geven, maar ja, ik heb mezelf ook niet echt lief. Bovendien is het verzinsel ‘tot Straten’ positief bedoeld. Ga er maar eens aanstaan, alle viereneenhalfduizend straten die onze trotse stad telt van begin tot eind doorwandelen. Een wandeling van hiero tot Tokio, zowat.

Zelf zou ik ook graag een dergelijke uitdaging aangaan, maar weet van mezelf dat ik die na een twintigtal straten als onbegonnen en dus onmogelijk zal beschouwen, mezelf voortdurend afvragend waar dit eigenlijk goed voor was. Ooit begon ik aan bieretiketten. Zinloos, dus mee gestopt. Wijnflesetiketten, idem dito. Peter heeft er 1500 opzitten en is op een derde van zijn missie.

Vandaag kwam ik Japie tegen. Je weet wel, onze Jan Bruinsma, die zich onder de naam japibruinsma via de mail presenteert. Ook aan de wandel in het Hoge Bergsche – inmiddels halve – Bos. Halve, vanwege de verwoestingen voor de aanleg van de A13/16. Nog een paar jaar, ik meen tot 2024, en dan ligt ie onder het maaiveld. Weliswaar in open bak, maar geheel geïntegreerd in het heuvellandschap. De nogal aanwezige herrie van vrachtwagens en hijskranen was even verstomd. Godzijdank net lunchpauze op die A13/16 in aanleg.

We vonden ons joviale weerzien fijn. Minstens een jaar was zomaar heengegaan. Even later had ik Jan aan mijn echtgenote en zoon voorgesteld en ingeschreven voor ronde 5. Mijn kleinkinderen aapten mij na en zwaaiden. Glimlachend hervatte Jan zijn wandeltocht.

Geluiden

“Wat is er (nou) zo boeiend aan (dat) schaken?” Eigenlijk zijn dat twee vragen, met een wereld van verschil. De een neutraal belangstellend, de ander met een irritant vooroordeel. Mij werd onlangs die positieve variant voorgehouden door iemand van de redactie van een tijdschrift. Omdat ik regelmatig schaak met mijn kleinzoon Thomas, 8 jaar. Het was tijdens een telefoongesprek.

“Bent u van de schaakclub Erasmus?” “Ja.” “Kent u soms een ouder iemand die met zijn kleinkind schaakt?” “Jazeker.” “Kunt u mij misschien zijn naam en telefoonnummer geven?” “Tuurlijk.” “U spreekt nu met hem.” “O, wat leuk, ik wil dan graag een afspraak met u maken voor een telefonisch interview.” “Hoeft niet hoor, het kan nu wel, toch? Laten we dat maar gelijk doen wat mij betreft.” Mijn spontaniteit verraste haar. Waarom ook niet, maar ik heb het nog niet voorbereid, zal ze gedacht hebben. “Ja, eh, dat kan natuurlijk ook!” en even later zaten we gezellig over schaken en schaken met mijn kleinzoon te kletsen.

Mijn passie voor schaken moet haar zijn opgevallen, want ze vroeg wat me er zo aan boeide. Mijn precieze antwoord weet ik niet meer, de woorden ontsnapten bevlogen uit mijn mond. In ieder geval leek mijn antwoord niet op wat ik vanochtend op de radio uit de mond van diverse TT-medewerkers hoorde komen. Vooral dat geweldig mooie allesoverheersende geluid van de motoren. Dat gebrul boeide hen het meest aan het motorracen.

Ik kan me niet voorstellen dat ik iets dergelijks zei. Zo van: Het geluid van het neerkomen van de paarden in het centrum is werkelijk te gek. Of dat overheersende geluid van 16 witte stukken tegelijk in een houten kistje gooien, heerlijk! Dat moet je ervaren en dan wil je alleen maar meer. Meer stukken die genadeloos neerkomen en je in tijdnood uit je concentratie halen. Nee, geluiden is niet waar je in eerste instantie bij het schaken aan denkt. Hoewel.

Als ik u vraag iets over geluiden en schaaksport te vertellen dan weet ik zeker dat u – mocht u op leeftijd zijn – het geluid van de oude schaakklok erbij haalt. Toen op de clubavond om 20.15 uur de klokken in werking werden gesteld. Omdat dit een voor een gebeurde viel dat niet zo op. Maar toen iedereen na een minuut of tien aan het schaken was, viel mij de stilte altijd op, en het kenmerkende geluid van de klokken. Mooi was dat. Vooral tijdens het Hoogovens Schaaktoernooi was het prachtig als 400 analoge klokken precies tegelijk werden ingedrukt en het ook direct daarna helemaal stil was. Geweldig.

In een van mijn verslagen, al weer een paar jaar geleden, beschreef ik haast tastbaar de plotselinge stilte die als een klamme deken over de speelzaal en de spelers werd gelegd. Zoiets. Mooi he? Althans, ik vond het één van mijn poëtische momentjes, inmiddels al lang in de schoot der vergetelheid beland. Eigenaardig, als ik over aan sport gerelateerde geluiden schrijf dat me dan de plotselinge stilte bij aanvang van de wedstrijden opvalt. Dit weekend de TieTie van Assen. Het roept in mij een hunkering naar TaTa wakker. Tie-Ta-Tovenaar, wie weet wordt mijn droom eens waar en gaan we daar in Wijk aan Zee weer lekker schaken.

Bijdragen deelnemers

En dan nu de bijdragen van enkele deelnemers aan de zomercompetitie, met dank aan Dick Straathof, Henk Ochtman, Peter Weeda, Danny Hetharia, Harry Stroosma en uw verslaggever.

Wim Posthumus – Dick Straathof

Dick stuurde de partij in met commentaar. Deze is hieronder na te spelen.

Wim Posthumus – Dick Straathof

Henk Ochtman - Leo de Jager

Henk vertelde: In de vierde ronde mocht ik het tegen Leo de Jager opnemen met de witte stukken. Het werd een leerzame, positionele partij. Dat was geen verrassing op basis van mijn eerdere partijen tegen Leo. Het is natuurlijk wel even wennen na de hakpotjes op Lichess. Na een rustige opening probeerde ik met g4 wat leven in de brouwerij te brengen. Het was niet de beste zet, maar gaf Leo wel stof tot nadenken. Na de ontwikkeling van de stukken kon ik druk zetten op de diagonaal a1 - h8 en het zag er fraai uit. Optisch bedrog volgens mijn computer ...

Leo offerde zijn toren voor mijn mooie loper en dat had ik beter kunnen voorkomen. Nu had Leo een mooie troef in de vorm van een vrije c-pion. In plaats van dit uit te buiten werden de toren en dame afgeruild. En zo stond ik een paar zetten later toch nog gewonnen dankzij de ruimte die mijn overgebleven toren kreeg.

Peter Weeda - Frank van Zutphen

Peter schreef: De opkomst was gering deze avond, dat zal te maken hebben met het Nederlands elftal, dat bezig was aan een succesvolle wedstrijd tegen Macedonië. Maar ik woon dichtbij en kan hard fietsen, dus ik kon voetbal met schaken combineren.

De indeling was lekker snel klaar en jawel, daar komen de kanonnen al. Ik mocht tegen Frank van Zutphen. Die heeft pas een nieuw huis en is daar blij mee, zo zei hij desgevraagd. Ik vroeg nog hoopvol of hij niet heel moe was van het opknappen, maar nee, dat liet hij doen.

Ten strijde dan. Frank speelde iets Hollands. Daar had ik niet op gerekend, maar het bleek een overblijfsel van de vele snelle partijen die ook hij achter de rug had. De balans bleef bewaard tot ik een iets minder handig plan doorzette. Ik offerde een pion, maar verbrijzelde zijn pionnenstelling. Dat laatste lukte maar de pion kreeg ik niet terug wegens een door mij niet geziene fraaie paardzet, die er wat gek uitzag maar zeer sterk bleek.

Dat werd, net als vorige week, dus keepen. En ik had wel enige hoop, want zwarts loper was slecht en de aanknopingspunten moeizaam bereikbaar. Toch kwam Frank steeds beter te staan, ruilde paarden en dacht een vitale pion mee te kunnen nemen. Dat lukte gelukkig net niet en de stelling bleek potdicht. Zichtbaar ontevreden met zichzelf bood zwart remise aan, hetgeen ik met een royaal gebaar accepteerde.

De analyse werd onderbroken voordat hij was begonnen want de ijverige wedstrijdleider veegde alle stukken van het bord. “Dat kunnen jullie vast wel zonder stukken he”, grijnsde hij. Dat bleek lastig, maar de computer bood de dag erna gelukkig afdoende duidelijkheid, want in alle boekjes staat: analyseer al je partijen, zeker als je niet hebt gewonnen.

Danny Hetharia - Cor van As

Danny vertelde: Het is een behoorlijke verademing om na ruim een jaar alleen maar rapid, blitz en bullet gespeeld te hebben weer eens wat langer voor een partij te zitten. Eén van de lessen het afgelopen jaar is dat korte partijen me relatief moeilijk afgaan. Een gebrek aan routine en ervaring, houd ik mezelf voor.

Afgelopen maandag mocht ik met wit aantreden tegen Cor van As. Een paar jaar geleden speelde ik voor het eerst (en laatst) tegen Cor. Toen was het één van mijn eerste partijen op de club en kon ik in verloren stelling met een schwindel het volle punt meenemen. Dit keer kon ik vroeg een voordeeltje pakken, maar moest het tot het einde (van de avond) heel nauwkeurig gespeeld worden.

In het Engels ging zwart na e5 voor een vroege f5 en zelfs g5. Dit zorgde voor wat zwakheden en leidde ertoe dat wit na wat kunst en vliegwerk een pionnetje af kon snoepen. De prijs die werd betaald was een onderontwikkelde zwarte loper die maar moeilijk mee kon doen. Zwart waagde daarna met een dansend paard de witte koning nog in moeilijkheden te brengen, maar de witte tegenhanger kon dat precies voorkomen. Toen (uit ogenschijnlijke frustratie) de paarden werden afgeruild liet zwart pardoes een extra pionnetje onverdedigbaar. Wit moest wat schuifelwerk verrichten om de pion op te pikken en dat gaf zwart tijd om wat extra druk te creëren. Wit was nog immer niet gerokeerd en in sommige lijnen kon dat best eens een gevaar gaan vormen.

Net toen zwart eindelijk voor een breek kon spelen bleek de pionzet catastrofaal. Wits zwarte loper kon eindelijk meedoen, bewees snel zijn (haar?) waarde en nam bij de aftocht de zwarte evenknie mee ten onder. Daarna kon wit vrij gedwongen de dames afruilen en met twee extra pionnen het eindspel in. De computer zag (zoals altijd) directere plannen, maar de menselijke aanpak bleek voldoende pragmatisch. Zwart hield het daarna nog lang vol (en wit moest altijd goed op blijven letten), maar aan het eind waren de pluspionnen voldoende voor de overwinning.

Harry Stroosma - Jaap van Meerkerk

Ik probeer elke week een andere opening. Ik wilde de Schlechtervariant van het Slavisch spelen.

Dit pogen had iets kunstmatigs. Harry Stroosma opende namelijk Engels (1. c4). Ik speelde richting de Schlechter na 1. .. Pf6 2. Pc3 met 2. .. c6 tegen. Na het fraaie witte 3. e4 moest mijn 3 .. d5 de beoogde variant op gaan leveren. Maar na wat ruilen kwam wit met 5. d4 en u raadt het al, er stond nu een heuse Panov op mijn bord. Nou, geen probleem hoor. Die wilde ik toch in ronde 6 spelen. Er is iets geks met die Panov. Volgens mij is het een positionele opening, maar in diverse bladen en boekjes wordt hij als ‘gevaarlijk’ (waarschijnlijk voor zwart) weggezet. Wat een flauwekul. Zwart kan kiezen: met g6 wat actiever of met e6 wat solider te spelen. Met gelijkspel.

Harry won keurig. Ik troost mij met de gedachte dat hij niet zelden zelfs van hoge ratings weet te winnen. En omdat Harry zo’n aangenaam mens is vind ik het prima hem het punt te laten. Niet de opening was, zoals meestal, de oorzaak, ook niet mijn wekelijkse grafzet die al weer geen grafzet bleek te zijn, maar gewoon een verkeerde verdedigingszet bijna aan het einde van de partij, net toen Harry zijn koning op het verkeerde veld h1 had teruggetrokken en ik die vreselijk gepend en ge-g-lijnd had, en meende gewonnen te staan. Ik zag geen redding voor Harry. Maar die was er wel degelijk, en wat voor een. En die vond hij. Juist dan moet je alert worden, en vergeten dat je goed stond. Vergeten ja. Na elk verlies een kunst apart. Op naar de volgende opening. De partij is hieronder na te spelen.

Harry Stroosma - Jaap van Meerkerk

Tenslotte... Niet naast je schoenen

Als u dit verhaal leest is Nederland net uitgeschakeld door Tsjechië. Want voetballen naast de schoenen lukte Oranje niet. Maar mijn echte serieuze voorspelling durf ik niet prijs te geven. Eigenlijk niet dan. Na Tsjechië volgt Denemarken. Na verlenging (1-1) strafschoppen. Einde toernooi. Jammer voor de Denen, dat wel.

Kijk hier voor alle uitslagen en de stand van de zomercompetitie.

Jaap van Meerkerk