Over het wel en wee van online rapidschaak

Voor de laatste match stond Martin Rensen twee punten voor op Olivier Vrolijk. Die twee punten had hij in de voorlaatste ronde op hekkensluiter Marcel Tillemans veroverd. Maar Marcel deed zijn sportieve plicht en hield in de allerlaatste partij Olivier keurig op remise.

Na een harde strijd, waarbij de verdediging Olivier veel tijd had gekost, ontstond de volgend stand. Marcel had nog 10 minuten over, Olivier minder dan een minuut.

Er volgde: 43. .. Kg5-g4 44. Ta8-g8 Ta2xa7 45. Tg8xg6+ Kg4-h3 46. Tg6-g5 Ta7-a3+ 47. Ke3-f2 Ta3-a2+ 48. Kf2-f3 Ta2-a3+ en remise door herhaling van zetten (½-½).

In één van de vele Siciliaanse gevechten die ik met Martin uitvocht, deed ik vroeg een speculatief stukoffer. Martin wikkelde bekwaam af tot ik ineens werd verrast door een matdreiging op h2.

Hier speelde ik nog 23. g3, maar de aanval was doodgelopen. tegen beter weten in speel je in rapidschaak nog door. Ik verloor kansloos. De andere partij werd een vrij bloedeloze remise. 1½-½ voor Martin in deze minimatch.

Dan tegen de nummer 2 van deze competitie Olivier Vrolijk. Het lijkt wel of iedereen tegenwoordig Londen systemen speelt. Lichess noemt het Torre aanval. In ieder geval ontstaat na 15. .. c5-c4 al de eerste kritiek stelling:

Logisch dat je in rapid met de beperkte bedenktijd de volgende wending overziet. 16. Pd2xc4 d5xc4 17. Dd3xc4+ Kg8-h8 18. Pe5-f7+ en zwart kan wel opgeven.

Nu volgde 16. Dd3-c2 Pe4xd2 17. Dc2xd2 en zwart kon tot winst uitbouwen op grond van zijn superieure pionnenstelling. Hoewel het op het eind met beide klokken op vallen nog erg spannend werd.

Dan de revanchepartij, natuurlijk Caro-Kann. Hier ontstond de kritieke stelling na de 16e zet. Wit had een pion ingeboet, maar een mooie stelling ervoor in de plaats gekregen. Hier moest ik lang – in rapid is dat een paar minuten – nadenken, maar vond geen goed plan. Zwart had zojuist 16. Dh2-d6 gespeeld. De engine geeft gelijk spel.

Er volgde 17. Te1-e3 Kc8-b8 18. Db3-a4 Pd7-b6 19. Da4-b3 c6-c5 20. d4xc5? (20. d4-d5 was noodzakelijk geweest) Dd6xc5 21. Db3-c3? Td8xd1+ 22. Th8-d8 Ld1-f3? Zo vergooide zwart in een paar zetten een gelijke stand. Na nog vijf zetten werd ik mat gezet. 1-1 tegen Olivier.

Zo’n minimatch van twee partijen heeft zo zijn eigen dynamiek. De eerste verlies je en in de tweede partij wil je revanche nemen, maar je speelt onnauwkeurig of te snel en verliest de tweede partij ook. Of in de eerste partij behaal je een benauwde remise, of win je door een gelukje in tijdnood. Dat geeft je vleugels en de tweede partij win je gemakkelijk.

Dan tegen Marvin Dekker, de nummer 3, altijd wilde tombola’s.

Voor de kenners zijn de contouren van de Siciliaanse opening duidelijk te herkennen. Hier besloot ik met wit tot een dame-offer voor drie stukken. 16. e5xf6 Lb7xf3 17. f6xe7 Lf3xd1 18. e7xf8D+ Ta8xf8 19. Pc3xd1 e6-e5.

Leuk natuurlijk, maar uiteindelijk konden de drie stukken niet goed samenwerken en waren kansloos tegen de dame.

Dan de revanchepartij:

Met zwart dacht ik hier heel goed te staan. Weliswaar was mijn mooie pionnenmeerderheid op de damevleugel verdwenen, maar paard tegen loper in een open eindspel moest toch kansen bieden. Maar eigenlijk staat het gewoon ongeveer gelijk. Hier leidt een verkeerd stellingsoordeel alweer tot een ramp.

In plaats van hier 31. .. Td8xd5 te spelen met nog steeds het initiatief bij zwart, volgde 31. .. Lb6xd5 en na 32. Td1-d2? (beter 32. Pb4-c6) c4-c3? (beter 32. Ld4xb2) 33. b2xc3 Ld4xc3 34. Pb4-d5 Td8xd5 en drie zetten later was het afgelopen. Alles natuurlijk met een luttele minuut op de klok. 2-0 voor Marvin.

Dan tegen Ernst van Ekeren:

Wat mij hier bezielde is mij nog steeds onduidelijk. Misschien een vaag idee ergens materieel voordeel te behalen? In ieder geval ruilde ik hier mijn mooie paard op e5 tegen de hele slechte loper op d3: 22. .. Pe5xd3. In het vervolg kon zwart noch wit enige potten breken en de partij liep remise.

Hierdoor aangeslagen verwisselde ik een paar zetten en boette in de volgende partij een pion in. Opgegroeid met: ‘Aanraken is zetten’ accepteerde ik het verlies. Meer gehaaide spelers op Lichess vragen dan aan de tegenstander of de zet terug mag worden gezet. Wat in Lichess een optie is. 1½-½ voor Ernst. Overigens complimenten voor Ernst. Ook Marvin verspeelde een pionnetje tegen hem en bleef kansloos.

Dan tegen Arend Bongers. Met wit kansloos onder de voet gelopen toen zijn Siciliaanse aanval eenmaal zijn volle kracht ontplooide. Daarna in de tweede partij zijn openingsopzet ontweken. Toen mijn initiatief op de damevleugel was uitgewoed, bleek ineens zijn initiatief op de koningsvleugel moordend. 2-0 voor Arend.

Eenmaal onderaan de ranglijst beland, moest ik in de laatste ronde tegen Jan de Korte. Altijd mooie gevechten. Na de bekende Pirc kreeg ik groot maar niet beslissend positioneel voordeel. Het ontaardde in een hartverscheurend tijdnoodduel. In die fase bleek ik iets slagvaardiger en in een moeilijk dubbeltoreneindspel lukte het me Jan mat te zetten.

Experimenteren in rapid partijen gebeurt vaak. Maar een fatale zetverwisseling kan ook tot nadeel leiden. Na 1. Pg1-f3 Pg8-f6 2. b2-b4 e7-e5 3. Lc1-b2? Een fatale verwisseling van zetten. Na 3. Pf3xe5 ontstaan meer gebruikelijke patronen uit de 1. b4 opening. 3. .. e5-e4 4. Pf3-g5 Lf8xb4 5. c2-c3 Lb4-e7 6. Dd1-a4 0-0 7. Pg5xe4 d7-d5 8. Pe4-g3 c7-c5 9. d2-d3 Pb8-c6 10. Pb1-d2 Lc8-d7 11. Da4-c2 Tf8-e8 12. e2-e3 Ta8-c8 13. Lf1-e2.

Hier had zwart zo’n overweldigende stand opgebouwd dat de verdere winstvoering relatief eenvoudig was.

Door deze 2-0 overwinning op Jan wist ik de laatste plaats te verlaten. Mijn onderlinge duel met Marcel Tillemans eindigde in 1-1. Helaas voor Marcel niet genoeg om de laatste plaats te ontlopen. Zijn mooie remise tegen Olivier als sportieve plicht ten spijt.

In het schaakloze coronatijdperk bleek het online schaak een welkome vervanger van het echte bordschaak. Nu we elkaar weer in levenden lijve mogen ontmoeten, geven de meesten toch de voorkeur aan het bezoek van de clubavonden. Toch amuseerden we ons best met het online schaak en speelden in verschillende competities vele mooie partijen die ons zeker ook weer gaan helpen bij het echte bordschaak.

Wim Posthumus